Δύο σημειωματάρια γεμάτα με σκέψεις και σκίτσα του Κάρολου Δαρβίνου επιστράφηκαν είκοσι δύο χρόνια αφότου χάθηκαν από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, σε καλή κατάσταση και συνοδευόμενα από ένα σημείωμα που έγραφε: «Βιβλιοθηκάριε, Καλό Πάσχα».
Τα δερματόδετα σημειωματάρια χρονολογούνται από το 1837 και συμπεριλαμβάνουν το διάσημο «δέντρο της ζωής» το οποίο θεωρείται κομβικό για την ανάπτυξη της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου.
Στις 9 Μαρτίου, σε έναν χώρο της βιβλιοθήκης χωρίς κάμερες, κάποιος τοποθέτησε μια χάρτινη ροζ τσάντα δώρου. Η βιβλιοθηκάριος, Δρ Τσέζικα Γκάρντνερ, είπε πως «δακρύσαμε και νομίζω δεν έχουμε ξεπεράσει το συναισθηματικό σοκ. Σημαίνει τόσα πολλά για εμάς να τα έχουμε πίσω».
«Είναι πραγματικά δύσκολο να εκφράσω πόσο χαρούμενη είμαι».
Μετά από αναμονή μερικών ημέρων την οποία είχε ζητήσει η αστυνομία στο πλαίσιο των ερευνών της, οι ειδικοί του πανεπιστημίου άνοιξαν με προσοχή τα σημειωματάρια. Εξέτασαν κάθε σελίδα αναζητώντας ζημιές ή σελίδες που λείπουν. Έγινε αμέσως προφανές ότι ήταν γνήσια και ότι είχαν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση χωρίς να λείπουν σελίδες.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι τα πραγματικά σημειωματάρια», ανέφερε ο Τζιμ Σέκορντ, διευθυντής του Προγράμματος Αλληλογραφίας του Δαρβίνου στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
(Picture by Cambridge University Library)
Τα δύο σημειωματάρια φυλάσσονταν σε ειδικό χώρο της βιβλιοθήκης, μαζί με τα πιο σπάνια και πολύτιμα αντικείμενα της συλλογής της. Τα έβγαλαν για να φωτογραφηθούν τον Σεπτέμβριο του 2000. Κατά τη διάρκεια ενός συνηθισμένου ελέγχου ένα μήνα αργότερα, το μικρό κουτί που περιείχε τα σημειωματάρια είχε εξαφανιστεί. Χρόνια άκαρπης αναζήτησης οδήγησαν τη βιβλιοθήκη και τους ειδικούς στην κλοπή πολιτιστικής κληρονομιάς στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα είχαν κλαπεί.
Πώς χάθηκαν τα σημειωματάρια, ποιος τα πήρε, τι συνέβη σε αυτά τα 22 χρόνια και γιατί επιστράφηκαν τώρα; Κανείς δεν γνωρίζει.
Η αστυνομία του Κέιμπριτζ ανέφερε ότι η έρευνα παραμένει ανοιχτή, προσθέτοντας ότι «συμμεριζόμαστε την χαρά του πανεπιστημίου που αυτά τα ανεκτίμητα σημειωματάρια είναι τώρα εκεί που ανήκουν».
«Ο Κάρολος Δαρβίνος σημαίνει τόσα πολλά για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο», είπε η Δρ Γκάρντνερ. Το αρχείο του πανεπιστημίου περιλαμβάνει χιλιάδες επιστολές του, αλλά «αυτά τα δύο σημειωματάρια είναι τόσο σημαντικά», εξήγησε.
Τα περιεχόμενα των σημειωματάριων είχαν ψηφιοποιηθεί με αποτέλεσμα η μελέτη τους να ήταν δυνατή ακόμα και όταν τα ίδια τα σημειωματάρια έλειπαν.
Ωστόσο, οι ειδικοί του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ τονίζουν την εικόνα που προσφέρουν «για το πώς ένα άτομο καταλήγει σε μια ανακάλυψη» και χαρακτηρίζουν «ανυπολόγιστη» την αξία του να βλέπεις τα φυσικά αντικείμενα.