ΑΝΑΛΥΣΗ

Ξέπλυμα χρήματος στο Σίτι του Λονδίνου

Πίσω από τα ψηλά κτίρια και τα κοστούμια, "κρύβεται" μία σειρά από... παράλληλες δραστηριότες

 Newsroom

Στο κέντρο του Λονδίνου, στην καρδιά της πόλης, βρίσκεται μία από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου. Το λεγόμενο «City». Μέσα σε μόλις τρία τετραγωνικά χιλιόμετρα, λειτουργούν 550 τράπεζες και οι μισές από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές του πλανήτη. Περισσότερες από ότι στη Νέα Υόρκη, τη Φρανκφούρτη και το Παρίσι μαζί. Εδώ, ο όγκος των συναλλαγών καθημερινά είναι πενταπλάσιος του ΑΕΠ της χώρας. Η πόλη έχει πληθυσμό λιγότερο των 11,000 αλλά περίπου 325,000 άνθρωποι εργάζονται εκεί καθημερινά, κυρίως στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
 
Τη νύχτα, το χρηματοοικονομικό κέντρο γίνεται μία πόλη φάντασμα. Το χρήμα όμως, δεν σταματά να κινείται. Πίσω από τους εντυπωσιακούς ουρανοξύστες, κρύβονται πολλές ιστορίες οικονομικής απάτης. Χάρη στο «City», η βρετανική πρωτεύουσα χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το παγκόσμιο κέντρο ξεπλύματος μαύρου χρήματος, με τις επιχειρήσεις που εδρεύουν εκεί να βοηθούν διεφθαρμένους αξιωματούχους και εγκληματίες από όλο τον κόσμο να κρύβουν τρισεκατομμύρια δολάρια, μέρος των άνομων κερδών τους [Free Inquiry].

Πώς λειτουργεί το όλο σύστημα με το ξέπλυμα χρήματος; 

Όπως μας εξηγεί η καθηγήτρια Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο King`s College του Λονδίνου, Leila Simona Talani, «ξέπλυμα χρήματος είναι η διαδικασία ένταξης παράνομων δραστηριοτήτων στην οικονομία. Το ξέπλυμα χρήματος υποδηλώνει ότι κάτι παράνομο έχει συμβεί και συνδέεται με τέτοιου είδους δραστηριότητες που σκοπό έχουν να αποφέρουν χρήματα. Εάν δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα χρήματα,  τότε δεν αξίζει να εμπλακείς σε παράνομες δραστηριότητες. Οπότε, κάθε διαδικασία ξεπλύματος μαύρου χρήματος επιτρέπει να πραγματοποιούνται παράνομες δραστηριότητες. Μιλάμε περισσότερο για εμπόριο ναρκωτικών, για χρήματα που είναι προϊόν διαφθοράς, παράνομη μεταφορά μεταναστών, φοροδιαφυγή, πορνεία και για οτιδήποτε μπορείς να σκεφτείς ως παράνομη δραστηριότητα. Βασικά, ξέπλυμα χρήματος σημαίνει ότι κάθε σεντ που θα μπορέσει να εισαχθεί στην οικονομία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Πάντα αποτελεί κάτι θετικό για τον εγκληματία».
 
Υπάρχουν πολλοί τρόποι  μέσω των οποίων γίνεται το ξέπλυμα. «Στη βιβλιογραφία χωρίζεται σε τρία βασικά στάδια» σύμφωνα με την κα Talani.

«Το πρώτο στάδιο αφορά την εισαγωγή των χρημάτων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το δεύτερο είναι το λεγόμενο ‘Layering’ και το τρίτο είναι η ένταξη στην πραγματική οικονομία. Το πρώτο στάδιο είναι το πιο ριψοκίνδυνο για τον εγκληματία, διότι είναι η στιγμή όπου κάτι που θεωρητικά δεν υπάρχει γίνεται ορατό και μπορεί να εντοπιστεί από τις αρχές. Γι`αυτό το λόγο η τοποθέτηση των χρημάτων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα συμβαίνει με κάθε μέσο το οποίο εγγυάται ανωνυμία. Για παράδειγμα, με την παγκοσμιοποίηση και τα τεχνολογικά μέσα, δίνεται η δυνατότητα να ανοίξεις ανώνυμους λογαριασμούς,  να έχεις ανώνυμες πιστωτικές κάρτες ή ακόμη και να ιδρύσεις ανώνυμες εταιρείες ή τράπεζες μέσω ίντερνετ! Έτσι, όλα αυτά τα λεφτά μπορούν να ενταχθούν στην πραγματική οικονομία χωρίς να είναι δυνατή η εύρεση της πηγής. Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αυτό χωρίς τη χρήση του διαδικτύου, είναι η ύπαρξη μιας επιχείρησης – βιτρίνας η οποία προφανώς και δεν είναι στο όνομα του εγκληματία, και μοναδικό σκοπό έχει την εισαγωγή των χρημάτων στην οικονομία. Μπορείς να έχεις ένας μπαρ ή ένα εστιατόριο για παράδειγμα. Και βασικά μπορείς να έχεις και χαμηλότερες τιμές, μπορείς να αντέξεις οικονομικά να έχεις χαμηλές τιμές, αφού κάθε σεντ που βγάζεις από αυτήν την επιχείρηση αποτελεί κέρδος. Κάπως έτσι μπορείς να εξαφανίσεις τους ανταγωνιστές».

Τι ακολουθεί, όμως, στη συνέχεια; «Το δεύτερο στάδιο αφορά την κάλυψη των χρημάτων αυτών, βάζοντάς τα στην επιχείρηση βιτρίνα ή σε κάποιον ανώνυμο λογαριασμό. Μετά, το μόνο που έχει να κάνεις είναι να τα μεταφέρεις από κι από κει όσο το δυνατόν περισσότερο. Οπότε τα μεταφέρεις, αγοράζεις μετοχές ή τα επενδύεις σε άλλες δραστηριότητες. Όσο περισσότερο τα μεταφέρεις, τόσο καλύτερα κρύβεις την προέλευσή τους. Τέλος, τα εισάγεις σε κάποιο οικονομικό κέντρο, για παράδειγμα τα κάνεις κατάθεση σε κάποια τράπεζα».

Υπερασπιζόμενο με κάθε τρόπο τα φορολογικά του προνόμια, το «City» απέκτησε ένα καθεστώς εξαίρεσης, ένα είδος ασυλίας.

Το «Σίτι του Λονδίνου» είναι ένα από τα οικονομικά κέντρα, όπου καλύπτεται το τρίτο στάδιο του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Κι αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση χρημάτων κι από τη στιγμή που θα φτάσουν εκεί, είναι αδύνατον να γνωρίζεις την προέλευσή τους. Έτσι, μπορείς να τα επενδύσεις σε κάθε είδους δραστηριότητες. «Προφανώς μιλάμε για τεράστια ποσά» υποστηρίζει η κα Talani. «Από τη στιγμή που τα χρήματα φτάσουν εδώ, μπορείς να τα επενδύσεις σε μετοχές ή εταιρείες. Σε αυτήν τη φάση, είναι τελείως ‘καθαρά’» συμπληρώνει η ίδια.

«Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο το Σίτι, δεν μπορεί να γνωρίζει πόσα από τα χρήματα με τα οποία έρχεται σε επαφή, προέρχονται από παράνομες δραστηριότητες. Είναι αλήθεια ότι χαρακτηρίζεται ως πλυντήριο μαύρου χρήματος, ωστόσο  κανείς δεν γνωρίζει τα ακριβή ποσά που ξεπλένονται εκεί».

Ο ρόλος των δικηγόρων

Σε πολλές περιπτώσεις, η βοήθεια των δικηγόρων είναι πολύτιμη. Σύμφωνα με την καθηγήτρια, «οι δικηγόροι που δραστηριοποιούνται στο Σίτι, μπορούν εύκολα να τοποθετήσουν τα χρήματα στις χρηματοπιστωτικές αγορές, χωρίς να πρέπει να αποκαλύψουν την πηγή τους! Κι αυτό συμβαίνει χάρη στην απόρρητη σχέση που καλύπτει το δικηγόρο με τον πελάτη του. Οτιδήποτε λέγεται στους δικηγόρους, αυτοί δεν έχουν καμία υποχρέωση να το αποκαλύψουν. Θεωρητικά πρέπει να το κάνουν μόνο εάν πρόκειται για κάτι ξεκάθαρα παράνομο. Κι αυτό ισχύει μόνο λόγω μιας τελευταίας ρύθμισης. Ωστόσο μπορούν να κρύψουν τα πάντα. Μπορούν απλά να πουν ότι ‘δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό με τον πελάτη μου, όλα είναι μια χαρά’. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να τα καταφέρουν».

Είναι γεγονός ότι πολλοί μεγαλοεπιχειρηματίες από δεκάδες κράτη παγκοσμίως έχουν εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Όταν ένας ερευνητής της αστυνομίας για θέματα απάτης στο «City», ρώτησε έναν από αυτούς για ποιο λόγο επέλεξε τη βρετανική πρωτεύουσα, η απάντηση ήταν «επειδή είναι ασφαλής». Πράγματι, στο Λονδίνο οι δολοφονικές επιθέσεις και η άσκηση σωματικής βίας ή οι απαγωγές ισχυρών οικονομικά προσώπων σπανίζουν, λόγω των μέτρων που λαμβάνουν οι αρχές. Ήταν, όμως, αυτού του είδους η ασφάλεια που εννοούσε ο επιχειρηματίας; Η χαλαρή στάση της Βρετανίας, σε όσους ιδρύουν εταιρείες εδώ, την καθιστούν πόλο έλξης. Πόσο μάλλον το Λονδίνο. Το οικονομικό κέντρο της χώρας.

Σε ένα διεθνές συμπόσιο που έλαβε χώρα στο Κέιμπριτζ και είχε σαν θέμα το οικονομικό έγκλημα παγκοσμίως, ένας Ρώσος μεγαλοεπιχειρηματίας, ιδιοκτήτης μεταξύ άλλων των εφημερίδων Independent και London Evening Standard, πραγματοποίησε μία ομιλία στην οποία αποκάλυψε πως τράπεζες που εδρεύουν στο Λονδίνο, έχουν συμβάλει από την αρχή του 2,000 στο να κρυφτούν περισσότερες από 6 τρισεκατομμύρια λίρες, από συναλλαγές που είναι βουτηγμένες στη διαφθορά και από έσοδα εγκληματικών δραστηριοτήτων.

Υπάρχει, άραγε, κάποιος τρόπος για να ελεγχθεί όλο αυτό το σύστημα; Ή μάλλον, οι αρμόδιοι κάνουν κάτι γι`αυτό; Πέρσι, το ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε νέα νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι ιδιοκτήτες εταιρειών στα κράτη μέλη, θα εγγράφονται σε δημόσια μητρώα. Σκοπός, η καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Ελεγκτές, δικηγόροι, κτηματομεσίτες, τράπεζες και καζίνο, θα πρέπει να προσέχουν τυχόν ύποπτες συναλλαγές των πελατών τους με στόχο πιο εύκολα τυχόν παράνομες συναλλαγές αλλά και για να αντιμετωπιστεί η εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Αρκεί όμως μόνο αυτό;

«Πάντα θα βρίσκονται ή θα εφευρίσκονται τρόποι για να αποφύγουν τη νομοθεσία και να επιβάλλουν αυτά που τους συμφέρουν» απαντά η κα Talani. «Δεν υπάρχει κάποιος παγκόσμιος κανονισμός κατά του ξεπλύματος. Υπάρχουν κάποιες συστάσεις που έχουν εκδοθεί από έναν διεθνή οργανισμό (FATF). Αυτές οι συστάσεις, πρέπει να χρησιμοποιηθούν από τις χώρες-μέλη του «FATF» αλλά δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμες. Εκτός κι αν οι χώρες αποφασίσουν να αναλάβουν δράση».

Μέχρι το 2007, το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ανάμεσα στις χώρες που δεν συμμορφώνονταν πλήρως με τις συστάσεις. Έκτοτε συμμορφώνεται, ωστόσο υπάρχει ένα πρόβλημα το οποίο προκύπτει από την απόρρητη σχέση δικηγόρου – πελάτη την οποία οι πρώτοι υποστηρίζουν θερμά, κυρίως όσοι βρίσκονται στο Σίτι. Αυτό εμποδίζει εκ των πραγμάτων την εφαρμογή των συστάσεων της FATF.

Άλλο ένα ΄θετικό’ –για τους οικονομικούς εγκληματίες- στοιχείο του Σίτι, είναι ότι λειτουργεί και σαν υπεράκτια αγορά ή αλλιώς offshore market.

Τι είναι οι υπεράκτιες αγορές;

Σύμφωνα με τον κ. Πάλαντ, καθηγητή στο “City University of London”, πρόκειται για αγορές στις οποίες δεν εφαρμόζονται οι κανονισμοί των χωρών. Οπότε έχουμε μία διαφορετική σειρά από κανονισμούς. Θεωρητικά, κάθε περιοχή μπορεί να γίνει offshore market, εάν σταματήσουν να ισχύουν εκεί εθνικοί ή διεθνείς κανονισμοί.

 
«Γι`αυτό το λόγο το Ηνωμένο Βασίλειο, για όσους δεν κατοικούν εδώ, είναι ένας φορολογικός παράδεισος αφού δεν πρέπει να πληρώνουν φόρους ή πληρώνουν πολύ λιγότερο. Επίσης οι έλεγχοι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές εταιρείες έχουν τα κεντρικά τους στο Λονδίνο καθώς πληρώνουν λιγότερους φόρους και ελέγχονται ελάχιστα. Κάπως έτσι, το Λονδίνο αποτελεί μία υπεράκτια αγορά για όσους δεν κατοικούν εδώ».

Το Σίτι ήταν πρωταγωνιστής σε μερικά από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της δεκαετίας του `90. Όπως αυτό της «BCCI», η οποία ξέπλενε χρήματα από κοκαΐνη και τρομοκρατία. Εξαιτίας του Σίτι και των υπεράκτιων κέντρων του, πολλοί ισχυροί επιχειρηματίες και μεγιστάνες από όλο τον κόσμο κατάφεραν να κρύψουν τα χρήματά τους που ήταν προϊόντα διαφθοράς, εγκλήματος ή φοροδιαφυγής. Επίσης, οι τραπεζίτες του Βατικανού ξέπλεναν εκεί τα χρήματα της Ιταλικής μαφίας.

Ένας σωρός παράνομων εισροών κεφαλαίων, την ύπαρξη των οποίων δεν θα μάθουμε ποτέ. Εκτός κι αν γίνει κάποιο θαύμα.


Newsroom

© All rights reserved.

Το eobserver είναι ένα ανεξάρτητο μέσο. Εάν σας αρέσει η προσπάθειά μας, βοηθήστε μας να συνεχίσουμε, προσφέροντας μία δωρεά. Είναι απλό, εύκολο κι επιλέγετε εσείς το ποσό. Σας ευχαριστούμε!
Back to Top