Ένα νέο νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις αναμένεται να καταθέσει αυτήν την εβδομάδα στη βουλή η βρετανική κυβέρνηση με σκοπό να διευκολύνει την αστυνομία στη λήψη δραστικότερων μέτρων «για τη διαχείριση διαμαρτυριών που προκαλούν μεγάλη αναστάτωση».
Ας δούμε αρχικά μερικά βασικά σημεία του νομοσχεδίου:
1) Η αστυνομία θα μπορεί να επιβάλει σε στατικές συγκεντρώσεις ό,τι μπορεί να επιβάλει ήδη σε πορείες, δηλαδή όρους όπως ώρες έναρξης και λήξης.
2) Η αστυνομία θα μπορεί σε πιο πολλές περιπτώσεις να επιβάλει περιορισμούς σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Δεν δίνονται προς το παρόν διευκρινίσεις σχετικά με το ποιες θα είναι αυτές οι περιπτώσεις, ωστόσο η κυβέρνηση αναφέρει πως το Υπουργείο Εσωτερικών θα έχει την εξουσία, μέσω του παράγωγου δικαίου, να ορίσει και να δώσει παραδείγματα «σοβαρών διαταραχών στη ζωή της κοινότητας» και «σοβαρών διαταραχών στις δραστηριότητες ενός οργανισμού κοντά στην πορεία / συγκέντρωση / διαμαρτυρία ενός ατόμου». Η θέσπιση κανονιστικών ρυθμίσεων «θα αποσαφηνίσει διφορούμενες περιπτώσεις όπου, εάν προκύψουν, δεν θα είναι σαφές εάν μπορεί να γίνει χρήση αυτών των εξουσιών. Αυτό θα επιτρέψει στην αστυνομία να κάνει χρήση των εξουσιών της με την αυτοπεποίθηση ότι το πράττει νομικά». Πάντως, περιορισμοί θα μπορούν να επιβάλλονται και με βάση τα επίπεδα θορύβου μιας κινητοποίησης.
3) Θα γίνουν τροποποιήσεις σχετικά με το αδίκημα της παραβίασης των περιορισμών (conditions) που έχουν επιβληθεί από την αστυνομία σε μία κινητοποίηση. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, «αυτό το μέτρο θα κλείσει ένα κενό που εκμεταλλεύονται ορισμένοι διαδηλωτές». Μέχρι τώρα για να μπορέσει κάποιος να καταδικαστεί για παραβίαση των περιορισμών σε μια διαμαρτυρία, θα πρέπει να αποδειχθεί ότι «εν γνώσει του δεν συμμορφώθηκε με τους όρους της αστυνομίας». Ωστόσο το νομοσχέδιο το αλλάζει αυτό έτσι ώστε να καταδικάζεται όποιο άτομο παραβιάζει τους όρους τους οποίους «γνώριζε ή έπρεπε να γνωρίζει».
4) Η αστυνομία θα έχει επιπλέον εξουσίες για να διασφαλίζει την ανεμπόδιστη είσοδο οχημάτων στο κοινοβούλιο. Θα μπορεί να απομακρύνει ένα άτομο για να μην εμποδίζει τις εισόδους οχημάτων και θα μετατραπεί σε αδίκημα η μη συμμόρφωση.
5) Ο βανδαλισμός μνημείων όπως αγάλματα, θα τιμωρείται με ποινή φυλάκισης η οποία θα μπορεί να φτάσει έως και τα 10 χρόνια.
Γιατί η κυβέρνηση θέλει να κάνει αυτές τις αλλαγές;
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Εσωτερικών, «το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και η ελευθερία της έκφρασης είναι ζωτικά δικαιώματα που υποστηρίζει πλήρως το Ηνωμένο Βασίλειο. Το δικαίωμα ενός ατόμου να εκφράζει τη γνώμη του και να διαμαρτύρεται αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατικής μας κοινωνίας».
«Υπάρχει μια ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ των δικαιωμάτων των διαδηλωτών και των δικαιωμάτων των ατόμων που συνεχίζουν την καθημερινότητά τους. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου άτομα σε μια διαμαρτυρία συμπεριφέρονται με τρόπο που προκαλεί αδικαιολόγητη αναστάτωση ή δυσφορία σε άλλους.
«Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει μια σημαντική αλλαγή στην τακτική των κινητοποιήσεων η οποία οδήγησε σε μεγάλα επίπεδα διαταραχών. Η ισχύουσα νομοθεσία που χρησιμοποιεί η αστυνομία για τη διαχείριση των διαδηλώσεων θεσπίστηκε πριν από τριάντα χρόνια. Η κυβέρνηση επικαιροποιεί αυτήν τη νομοθεσία, ώστε να επιτρέψει στην αστυνομία να διαχειρίζεται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τις διαμαρτυρίες οι οποίες προκαλούν έντονες διαταραχές».
«Η κυβέρνηση προτείνει αρκετές αλλαγές στον νόμο που θα βελτιώσουν την ικανότητα της αστυνομίας να διαχειριστεί προληπτικά τις διαμαρτυρίες που προκαλούν έντονη αναστάτωση».
(Συγκέντρωση έξω από το βρετανικό κοινοβούλιο, προς τιμήν της Σάρα Έβεραρντ)
Αντιδράσεις και ανησυχίες
Μεγάλος αριθμός οργανώσεων, πολιτικών και ακτιβιστών προειδοποιεί ότι ο νέος νόμος ο οποίος παραδίδει στην αστυνομία περισσότερες εξουσίες έναντι διαδηλωτών, θα αποτελέσει «επίθεση σε μερικά από τα πιο θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών».
Βουλευτές του Εργατικού Κόμματος έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους με το νομοσχέδιο προαναγγέλοντας πως θα το καταψηφίσουν στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Ο David Lammy, σκιώδης υπουργός δικαιοσύνης και βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, δήλωσε ότι η δολοφονία της 33χρονης Σάρα Έβεραρντ «οδήγησε σε μια εθνική έκκληση για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών». Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι ώρα τώρα για «κακώς μελετημένα μέτρα για την επιβολή δυσανάλογων ελέγχων στην ελεύθερη έκφραση».
Η βουλευτής των Εργατικών Jess Philips, ανέφερε από την πλευρά της: «Το νομοσχέδιο της Συντηρητικής κυβέρνησης δεν κάνει απολύτως τίποτα προς το παρόν για την αύξηση των ποινών για βιαστές, για όσους χτυπούν και κακοποιούν τις γυναίκες. Δεν κάνει τίποτα για την παρενόχληση και τις επιθέσεις στο δρόμο. Το νομοσχέδιο είναι γεμάτο διχαστικές ανοησίες όπως τη φυλάκιση εκείνων που καταστρέφουν τα αγάλματα για περισσότερο από εκείνους που επιτίθενται σε γυναίκες».
To Σκωτσέζικο SNP ανακοίνωσε επίσης ότι θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο λέγοντας μεταξύ άλλων πως «επιβάλλει δυσανάλογους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα της διαμαρτυρίας. Θα βλάψει τα δικαιώματα των ανθρώπων σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα πρέπει να αποσυρθεί αμέσως».
Αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Next week UK Govt will rush Police, Crime, Sentencing and Courts Bill through the House of Commons
— Liz Saville Roberts AS/MP (@LSRPlaid) March 13, 2021
The Bill will give Police more powers to clamp down on peaceful protests
Scenes in Clapham tonight must be a wake-up call to us all#ReclaimTheseStreets pic.twitter.com/uVt07HN5Nj
Though it was a vigil, not a protest, the scenes from Clapham should be a red warning light that the UK Government should not be rushing through divisive laws to crack down on the right to protest. @UKLabour will be voting against the Police, Crime, Sentencing & Courts Bill (1/3)
— Nick Thomas-Symonds MP (@NickTorfaen) March 14, 2021
This week the government proposed a new Police, Crime, Sentencing and Courts Bill.
— Greenpeace UK (@GreenpeaceUK) March 12, 2021
If they get their way it means:
- More power to the police to clamp down on protest.
- Harsher punishments for activists working to create a fairer world.
1/2
The Police, Crime, Sentencing and Courts Bill going through Parliament tomorrow would hugely expand their powers to allow them to stop protests which would cause “serious unease” and create criminal penalties for people who cause “serious annoyance” (2/3)https://t.co/qiY6L0x8IQ pic.twitter.com/KDFSweSfTl
— Adam Wagner (@AdamWagner1) March 14, 2021
Ανάλυση και σχόλια - Επιμέλεια: Γιάννης Χανιωτάκης
Το επίμαχο νομοσχέδιο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, ωστόσο διαθέτει ένα συγκεκριμένο τμήμα σχετικά με την αστυνόμευση των διαδηλώσεων.
Τροποποιώντας ένα παλιό νόμο που ονομάζεται «Public Order Act 1986», το υπουργείο εσωτερικών θέλει να προσφέρει στην αστυνομία επιπλέον εξουσίες για την καταστολή κινητοποιήσεων.
Αυτό επιτυγχάνεται με την παροχή περισσότερων «δικαιολογιών» για την επιβολή περιορισμών όπως είναι τα επίπεδα... θορύβου. Εάν μία διαμαρτυρία «μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή διαταραχή των δραστηριοτήτων» ενός οργανισμού ή μιας εταιρείας τότε η αστυνομία θα μπορεί να επιβάλει περιορισμούς.
Επίσης, αν μια διαδήλωση έχει «αντίκτυπο στα άτομα που βρίσκονται κοντά» σε αυτήν, θα μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί.
Είναι φανερό πως η αστυνομία θα μπορεί να επεμβαίνει ευκολότερα και να διαλύει ή να περιορίζει κινητοποιήσεις. Η παλαιά νομοθεσία, για παράδειγμα, ανέφερε ότι αυτό μπορεί να γίνει για να αποτραπεί «αναταραχή, ζημιά, διαταραχή ή εκφοβισμός». Αυτή η παλιά διατύπωση παραμένει, αλλά το Υπουργείο Εσωτερικών έχει προσθέσει κι ένα ακόμα κριτήριο: τον «αντίκτυπο» που μπορεί να έχει μία διαδήλωση.
Η λέξεις που χρησιμοποιούνται έχουν τη σημασία τους. Όσα ανέφερε ο προηγούμενος νόμος μπορούν να θεωρηθούν αρνητικά. Για παράδειγμα αν προκληθεί «ζημιά» η αστυνομία μπορεί να παρέμβει. Αλλά ο «αντίκτυπος» που μπορεί να έχει μία διαδήλωση, είναι κάτι σχετικά ουδέτερο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα είδος... δημιουργικής ασάφειας.
Ή μήπως όχι;
Μήπως τελικά είναι αρκετά σαφές; Μήπως απλώς στοχεύει στην «καρδιά» κάθε διαμαρτυρίας; Μία διαδήλωση γίνεται με σκοπό να ακουστούν τα επιχειρήματα των συμμετεχόντων (από περαστικούς, από εργαζομένους σε κοντινές εταιρείες, από πολιτικούς κλπ) αλλά και να ενθαρυνθούν περισσότεροι για να συμμετέχουν σε αυτήν. Με άλλα λόγια, μία διαδήλωση γίνεται για να έχει «αντίκτυπο».
Η κυβέρνηση θέλει να πει στους διαδηλωτές να κάτσουν φρόνιμα και ήσυχα. Να μην ακούγονται, να μην κάνουν θόρυβο.
Πάντως, η κυβέρνηση υπερασπίστηκε το σχέδιό της για όρια θορύβου στις διαμαρτυρίες, λέγοντας ότι θα αφορούν μόνο εξαιρετικές περιπτώσεις.
Εκτός από αυτό, οι διαδηλωτές γίνονται στόχος με σκοπό τον εκφοβισμό. Με ποιο τρόπο; Με την δίωξη όσων δεν τηρούν τους αστυνομικούς περιορισμούς. Αυτοί οι περιορισμοί ανακοινώνονται συνήθως στους διαδηλωτές από την αστυνομία μέσω μεγαφώνων κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης αλλά και πριν από αυτή μέσω ανακοινώσεων - για παράδειγμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά μέχρι τώρα, αυτοί που παραβιάζουν τους περιορισμούς και καταλήγουν στο δικαστήριο, μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν τους γνώριζαν. Και αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «παραθυράκι» αλλά είναι ταυτόχρονα και απολύτως λογικό. Οι διαδηλώσεις είναι πολλές φορές μεγάλες, περιλαμβάνουν διαφορετικά σημεία και περιοχές, πολλούς ανθρώπους και πολύ θόρυβο. Είναι συνεπώς πιθανό ένας διαδηλωτής να μην έχει δει ένα tweet από την αστυνομία ή να μην ήταν σε θέση να ακούσει τις ανακοινώσεις από το μεγάφωνο.
Το νέο αυτό νομοσχέδιο προχωράει σε μια πολύ σημαντική αλλαγή. Ένας διαδηλωτής «πρέπει να γνωρίζει» τους περιορισμούς που επιβάλει η αστυνομία.
